การขออภัยโทษ (อิสติฆฟาร) คือหนึ่งในแนวทางปฏิบัติที่ดีที่สุดในการขจัดบาปออกจากชีวิตของผู้ศรัทธาและเป็นแนวทางที่สำคัญที่สุดอย่างหนึ่งในการหลุดพ้นจากปัญหาและความทุกข์ยากต่าง ๆ ในชีวิต

     แนวทางที่สำคัญที่สุดประการหนึ่งในการที่จะได้รับประโยชน์จากช่วงวันทั้งหลายของเดือนรอมฎอนอันจำเริญ คือการทบทวนริวายะฮ์ (คำรายงาน) ต่าง ๆ ที่อธิบายเกี่ยวกับความประเสริฐของเดือนนี้ ริวายะฮ์เหล่านี้รวมครอบคลุมถึงความประเสริฐและมารยาทต่าง ๆ ของเดือน ตลอดจนการกระทำต่าง ๆ ที่เหมาะสมในการปฏิบัติสำหรับเดือนแห่งการเป็นแขกของพระผู้เป็นเจ้า หนึ่งในคำรายงานที่มีเนื้อหาครอบคลุมมากที่สุดเกี่ยวกับความประเสริฐและมารยาทของเดือนนี้คือ คุฎบะฮ์ (คำเทศนา) จากท่านศาสนทูตของอัลลอ ฮ (ซ็อลฯ) ซึ่งท่านได้กล่าวไว้ในวันศุกร์สุดท้ายของเดือนชะอ์บาน

     ในคุฏบะฮ์ (คำเทศนา) นี้ ประกอบกับการอธิบายถึงคุณลักษณะพิเศษบางประการของเดือนรอมฎอนอันจำเริญ ท่านศาสดา (ซ็อลฯ) ได้กล่าวถึงการกระทำต่างๆ ที่สมควรยื่งสำหรับเดือนที่มีเกียรตินี้ ในบางส่วนของคำพูดนี้ท่านกล่าวว่า :

أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّ أَنْفُسَکُمْ مَرْهُونَةٌ بِأَعْمَالِکُمْ فَفُکُّوهَا بِاسْتِغْفَارِکُمْ وَ ظُهُورَکُمْ ثَقِیلَةٌ مِنْ أَوْزَارِکُمْ فَخَفِّفُوا عَنْهَا بِطُولِ سُجُودِکُمْ وَ اعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ أَقْسَمَ بِعِزَّتِهِ أَنْ لَا یُعَذِّبَ الْمُصَلِّینَ وَ السَّاجِدِینَ وَ أَنْ لَا یُرَوِّعَهُمْ بِالنَّارِ یَوْمَ یَقُومُ النَّاسُ لِرَبِّ الْعَالَمِینَ

"โอ้ประชาชนเอ๋ย! แท้ที่จริง ชีวิตของพวกท่านนั้นถูกพันธนาการไว้ด้วยการกระทำทั้งหลายของพวกท่านเอง ดังนั้นจงปลดปล่อยมันด้วยการขออภัยโทษของพวกท่าน

     และหลังของพวกท่านนั้นหนักอึ้งจากความผิดบาปของพวกท่านเอง ดังนั้นจงทำให้มันเบาบางลงด้วยการซุญูด (กราบกรานพระองค์) ที่ยาวนานเถิด

     และพึงรู้เถิดว่า แท้จริงอัลลอฮ์ทรงสาบานด้วยเกียรติของพระองค์ว่า จะไม่ลงโทษผู้ดำรงนมาซและผู้ทำการซุญูด และจะไม่ทำให้พวกเขาหวาดกลัวด้วยไฟนรกในวันที่มวลมนุษย์จะยืนขึ้นเพื่อ (รับการพิพากษา) ของพระผู้อภิบาลแห่งสากลโลก" (1)

    ในเนื้อหาส่วนนี้ได้ชี้ถึงมารยาทสองประการในการปฏิบัติสำหรับเดือนรอมฎอนอันจำเริญ คือ :

1- การขออภัยโทษ (อิสติฆฟาร) 

2- การสุญูดอย่างยาวนาน (ทั้งในการนมาซและนอกการนมาซ)

     ในส่วนแรกท่านได้ชี้ถึงผลของการวิงวอนขออภัยโทษ (อิสติฆฟาร) จากพระผู้เป็นเจ้าให้ปลดเปลื้องมนุษย์ออกจากจากบ่วงแห่งพันธนาการของการกระทำต่างๆ ที่น่าเกลียดที่เขาได้ประกอบขึ้นในระหว่างปี ทั้งนี้เนื่องจากว่าบาปและการกระทำที่ชั่วร้ายทั้งหลายนั้น จะเป็นเหมือนปลอกคอที่พันธนาการคอของมนุษย์ไว้หรือเหมือนกับเมฆหมอกแห่งความมืดมนปลกคลุมอยู่เหนือตัวเขา และเป็นสาเหตุทำให้ความสะอาดบริสุทธิ์ของบุคคลถูกทำลายลง นำมาซึ่งความพิโรธและโทษทัณฑ์จากพระผู้เป็นเจ้า การเปลี่ยนผันเนี๊ยะอ์มัต (ความสุขสบายของการดำรงอยู่) การถูกกักขังของดุอาอ์จากการถูกตอบรับและเป็นสาเหตุนำมาซึ่งความทุกข์ยาก (บะลาอ์) ต่างๆ ในชีวิต มันคือบาปต่าง ๆ ที่ท่านอมีรุลมุอ์มินีน อะลี บินอบีฏอลิบ (อ.) ได้สอนเราให้วิงวอนขออภัยโทษจากพระผู้เป็นเจ้าผู้ทรงสูงส่งในบทดุอาอ์กุเมล โดยที่ท่านกล่าวว่า :

اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِیَ الذُّنُوبَ الَّتِی تَهْتِكُ الْعِصَمَ، اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِیَ الذُّنُوبَ الَّتِی تُنْزِلُ النِّقَمَ، اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِیَ‏ الذُّنُوبَ‏ الَّتِی‏ تُغَیِّرُ النِّعَمِ، اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِیَ الذُّنُوبَ الَّتِی تَحْبِسُ الدُّعَاءَ، اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِیَ الذُّنُوبَ الَّتِی تُنْزِلُ الْبَلَاء

"ข้าแต่พระผู้เป็นเจ้า โปรดอภัยโทษแก่ข้าฯ ในบาปทั้งหลายที่บันทอนทำลายความสะอาดบริสุทธิ์

ข้าแต่พระผู้เป็นเจ้า โปรดอภัยโทษแก่ข้าฯ ในบาปทั้งหลายที่นำมาซึ่งความพิโรธและโทษทัณฑ์

ข้าแต่พระผู้เป็นเจ้า โปรดอภัยโทษแก่ข้าฯ ในบาปทั้งหลายที่เปลี่ยนผันความสุขสบายของการดำรงอยู่

ข้าแต่พระผู้เป็นเจ้า โปรดอภัยโทษแก่ข้าฯ ในบาปทั้งหลายที่กักขังคำวิงวอนขอ (ไม่ให้ถูกตอบรับ)

ข้าแต่พระผู้เป็นเจ้า โปรดอภัยโทษแก่ข้าฯ ในบาปทั้งหลายที่จะนำมาซึ่งความทุกข์ยาก" (2)

     ดังนั้นการขออภัยโทษ (อิสติฆฟาร) จึงเป็นแนวทางที่ดีที่สุดประการหนึ่งในการขจัดบาปดังกล่าวนี้ออกไปจากชีวิตของผู้ศรัทธา และเป็นวิธีที่สำคัญที่สุดวิธีหนึ่งในการที่จะหลุดพ้นออกจากปัญหาและความทุกข์ยากต่าง ๆ ที่มาประสบกับชีวิต ในขณะที่ในโองการต่าง ๆ ของคัมภีร์อัลกุรอานมีการเน้นย้ำมากมายในเรื่องนี้ ดังที่พระผู้เป็นเจ้าทรงตรัสไว้ในคัมภีร์อัลกุรอานว่า :

وَ مَا کَانَ اللَّهُ لِیُعَذِّبَهُمْ وَأَنْتَ فِیهِمْ وَ مَا کَانَ اللَّهُ مُعَذِّبَهُمْ وَ هُمْ یَسْتَغْفِرُونَ

"และอัลลอฮ์จะไม่ทรงลงโทษพวกเขา ขณะที่เจ้าอยู่กับพวกเขา และอัลลอฮ์จะไม่ทรงลงโทษพวกเขาในขณะที่พวกเขายังขออภัยโทษกัน" (3)

     ตามโองการที่ 10 ถึง 12 ของซูเราะฮ์ (บท) นูห์ การขออภัยโทษ (อิสติฆฟาร) นอกจากจะปัดป้องการลงโทษ (อะซาบ) และความทุกข์ยาก (บะลาอ์) แล้วยังช่วยเพิ่มพูนปัจจัยดำรงชีพและความจำเริญ (บะรอกัต) เข้ามาในชีวิตอีกด้วย ดังที่คัมภีร์อัลกุรอานกล่าวว่า :

 اسْتَغْفِرُوا رَبَّکُمْ إِنَّهُ کانَ غَفَّاراً، یُرْسِلِ السَّماءَ عَلَیْکُمْ مِدْراراً وَ یُمْدِدْکُمْ بِأَمْوالٍ وَ بَنِینَ وَ یَجْعَلْ لَکُمْ جَنَّاتٍ وَ یَجْعَلْ لَکُمْ أَنْهاراً

"พวกท่านทั้งหลายจงขออภัยโทษต่อองค์พระผู้อภิบาลของพวกท่านเถิด แท้จริงพระองค์ทรงเป็นผู้อภัยยิ่งนัก พระองค์จะทรงประทานฝนจากฟากฟ้าลงมายังพวกท่านอย่างมากมาย และจะทรงประทานความมั่งคั่งแก่พวกท่านด้วยทรัพย์สินและลูกหลาน และจะทรงบันดาลสวนต่างๆ แก่พวกท่านและทรงบันดาลบรรดาสายน้ำแก่พวกท่าน" (4)

เชิงอรรถ :

1.ส่วนหนึ่งจาก “คุฏบะฮ์ ชะอ์บานียะฮ์” คำเทศนาของท่านศาสดา (ซ็อลฯ) ในวันศุกร์สุดท้ายของเดือนชะอ์บาน

2.เนื้อหาส่วนหนึ่งจากดุอาอ์กุเมล

3.อัลกุรอานบทอัลอันฟาล โองการที่ 33

4.อัลกุรอานบทนูห์ โองการที่ 10 ถึง 12

แปลและเรียบเรียง : เชคมุฮัมมัดนาอีม ประดับญาติ

ศูนย์สารสนเทศอิสลาม สถาบันส่งเสริมการศึกษาและวิจัยเกี่ยวกับอิสลาม